Door Yfke Prins, communicatiemedewerker bij JWS
Buiten zijn de temperaturen onder nul, maar in het café waar ik Anne van der Zon spreek is het gelukkig warm. Anne is specialist ouderengeneeskunde en een van de initiatiefnemers van de werkgroep ouderen bij de Johannes Wier Stichting (JWS). De kou buiten is illustratief: de inspiratie van Anne voor het opzetten van de werkgroep ouderen is dat ouderen een patiëntengroep vormen die figuurlijk in de kou gelaten worden. Anne zet zich graag in voor een ‘verborgen’ groep mensen, voor mensen die niet gezien worden. Dat was haar motivatie om voor de ouderengeneeskunde te kiezen en later om binnen haar werk haar aandacht te verschuiven van het verpleeghuis naar ouderen die thuis wonen. Een mooie aanleiding om eens met Anne te spreken is het themadossier dat de werkgroep ouderen van JWS heeft samengesteld: over palliatieve zorg bij ouderen met een migratieachtergrond. Wat zijn haar drijfveren? Hoe kijkt ze terug op het themadossier en op haar tijd bij de werkgroep ouderen?
De werkgroep ouderen
Twee jaar geleden begon het te kriebelen bij Anne. Als student geneeskunde zette ze zich al in voor mensenrechten, maar gedurende haar carrière raakte dit meer op de achtergrond. Uiteindelijk kwam ze twee jaar geleden bij JWS terecht. Na overleg met Alies, de huidige voorzitter van JWS, is daarna de werkgroep ouderen opgezet. Als specialist ouderengeneeskunde kon Anne haar expertise natuurlijk goed in deze werkgroep gebruiken. Bij de start van de werkgroep zijn verschillende thema’s verkend. De werkgroep koos uiteindelijk voor zelfstandig wonende ouderen met een migratieachtergrond als doelgroep.
De werkgroep bestaat uit verschillende disciplines: zowel uit zorgprofessionals als mensen met een meer beleidsmatige achtergrond. Juist die combinatie maakte het samenwerken erg leuk en leerzaam, aldus Anne. “Als arts richt je je al snel op de praktische toepasbaarheid. Hoe zetten we ons idee om in een resultaat dat we in de praktijk kunnen toepassen?” Hier werd het verschil duidelijk met de aanpak van andere werkgroepleden, die vanuit hun professionele achtergrond juist telkens nieuwe invalshoeken belichtten en contacten legden met mensen in hun netwerk. Het themadossier was daarin een mooi compromis: het biedt een begin van een overzicht van de huidige lacunes van de zorg voor ouderen met een migratieachtergrond, maar geeft ook veel praktische tips en handvaten voor professionals.
Ervaringen als specialist ouderengeneeskunde
Als specialist ouderengeneeskunde ervaart Anne zelf ook wel eens hobbels binnen de palliatieve zorg bij patiënten met een migratieachtergrond. Met name in het medisch beleid en behandelwensen kunnen de meningen tussen de patiënt en de arts of andere zorgverleners verschillen. “Aandacht voor cultuursensitief werken is daarom erg belangrijk: wat is de behoefte van de patiënt? Wees nieuwsgierig. Luister naar diegene die tegenover je zit en diens familie en wat voor hen belangrijk is. En wees je bewust van eventuele cultuurverschillen hierin. Mocht je er toch niet uitkomen, vraag een geestelijk verzorger om mee te kijken of hou een moreel beraad.”
Inspirerende initiatieven
Voor het themadossier hebben de werkgroepleden met inspirerende mensen over veel verschillende initiatieven gesproken. Als ik vraag wie Anne het meest inspirerend vind, noemt ze volmondig “Gül Dolap“, oprichtster van het intercultureel ontmoetingscentrum Beytna in Amersfoort, dat zich richt op ouderen met een migratieachtergrond. Over de vraag waarom hoeft Anne niet snel na te denken. “Gül heeft een probleem dat zij in de praktijk ervaarde, namelijk onvoldoende passende zorg voor haar vader met dementie, omgezet in een praktisch initiatief, waarbij ze anderen kan helpen.” Als ander inspirerend voorbeeld noemt Anne de nascholing met de film ‘Ik heb een dokter in Marokko’ van Saïda Aoulad Baktit. “Saïda werkte als schoonmaakster in het Radboudumc, maar merkte dat er onvoldoende aandacht was voor ondersteuning in de laatste levensfase bij islamitische patiënten. Uiteindelijk is zij doorgegroeid tot islamitisch geestelijk verzorger in het Radboudumc. Ook zij heeft een praktijkprobleem gesignaleerd en dat omgezet in een mooi initiatief waarbij zij zich inzet voor anderen.” Beide initiatieven worden ook beschreven in het themadossier.
De toekomst van de werkgroep ouderen
Het themadossier sluit goed aan bij de missie van JWS. “Ouderen staan vaak op de achtergrond, en ouderen met een migratieachtergrond worden al helemaal snel vergeten. Ze vormen daarmee een doelgroep die goed past bij de missie van JWS: goede toegang tot gezondheidszorg, voor iedereen.” Als ik Anne vraag waar ze het meest trots op is, kijkt ze even verlegen weg. Na enkele seconden volgt het antwoord. “De werkgroep is in coronatijd opgericht. We hebben elkaar geen enkele keer allemaal samen live gezien, maar toch is het gelukt om de werkgroep ouderen te starten en dit themadossier te maken.” Uiteraard zijn er ook nog onderdelen waar de werkgroep zich mee verder zou kunnen ontwikkelen. Anne noemt het uitwerken van het themadossier in een symposium of een nascholing als afsluitende tip. “Dit zou een mooie manier zijn om het themadossier en dit onderwerp verder onder de aandacht te brengen bij zorgprofessionals.” Helaas zit Annes tijd bij de werkgroep er nu op. Dankjewel Anne voor je inzet bij JWS!
Bent u geïnteresseerd in het themadossier? U kan het hier op de website lezen. Als u nog aanvullingen of ideeën heeft over het themadossier, schroom niet om contact met ons op te nemen.
