Samen sterker staan voor mensenrechten in de gezondheidszorg
Het recht van ieder mens op goede zorg is verankerd in de beroepsethiek van zorgverleners en sociaal werkers. In de praktijk werken professionals uit het zorgdomein en het sociaal domein vaak nauw samen. Reden voor de Johannes Wier Stichting (JWS) om bij de bevordering van mensenrechten in de zorg de blik te verbreden en samenwerking te zoeken met professionals uit het sociaal domein. JWS heeft daarom Jan Willem Bruins, directeur van de beroepsvereniging van sociaal werkers, uitgenodigd om zijn inbreng te hebben in het Comité van Advies van JWS. Wij zijn blij dat hij onze uitnodiging heeft aangenomen en zien uit naar de samenwerking met hem en via hem met professionals uit het sociaal domein. Zo kunnen we ons nog sterker inzetten voor toegankelijkheid en kwaliteit van zorg voor iedereen. Hieronder vertelt hij meer over zijn achtergrond en zijn kijk op samenwerken voor mensenrechten in de hulpverlening.
Wil je jezelf eerst even voorstellen?
Ik ben nu bijna 5 jaar directeur van de BPSW, de beroepsvereniging van sociaal werkers. Net als andere beroepsverenigingen bevorderen we individuele en collectieve professionalisering, doen we aan belangenbehartiging voor het beroep en borgen we de kwaliteit van de beroepsgroep met beroepsregistratie. Hiervoor werkte ik in het hoger beroepsonderwijs als docent beroepsethiek en als manager van een beroepsopleiding sociaal werk.
Was je verrast toen JWS je vroeg toe te treden tot het Comité van Advies (CvA)?
In zekere zin wel omdat niet zo bekend is dat er in het zorgdomein veel sociaal werkers actief zijn. De Wereldgezondheidsorganisatie onderscheidt lichamelijke, mentale en sociale gezondheid. Deze drie vormen van gezondheid zijn niet los verkrijgbaar maar zoals artsen zich vooral richten op lichamelijke gezondheid, zo richten sociaal werkers zich vooral op het bevorderen van sociale gezondheid.
Daarnaast staan er nog steeds te veel schotten tussen het sociaal domein en het zorgdomein. Die schotten worden gelukkig wel kleiner. In die ontwikkeling past ook dat het perspectief van professionals die sociale gezondheid bevorderen ook ten goede kan komen aan het belangrijke werk van de Johannes Wier Stichting. We hebben als BPSW de goede actie van JWS ‘Tolken terug in de zorg’ actief gesteund.
Hoe zie jij je rol binnen het CvA in relatie tot de BPSW?
Mensenrechten zijn natuurlijk voor veel beroepen een belangrijk handelingsperspectief en voor sociaal werkers zeker ook. De internationale definitie van sociaal werk benadrukt het belang van mensenrechten als handelingskader voor het beroep. Sociaal werk noemt men steeds vaker een ‘mensenrechtenberoep’. Er wordt wereldwijd steeds meer onderzoek gedaan naar de rol van het sociaal werk bij het borgen van de mensenrechten. Er zijn wetenschappelijke tijdschriften geheel gewijd aan dit onderwerp zoals The Journal of Human Rights and Social Work. Ik denk dat aandacht voor mensenrechten vanuit de expertise van sociaal werkers een goede aanvulling kan zijn op het perspectief van medische professionals. Ook de beroepscode van sociaal werkers noemt expliciet de mensenrechten als belangrijke oriëntatie voor de professie.
Hoe zie je de samenwerking tussen de BPSW en JWS vanuit mensenrechtenperspectief? Kun je voorbeelden noemen van samenwerking?
De actie Tolken terug in de zorg moet natuurlijk ook gaan over tolken terug in het sociaal domein. Sociaal werkers zien dagelijks de schaduwkanten van taalproblemen in de hulpverlening. Mensen maken daardoor geen gebruik van sociale voorzieningen, lopen kansen op hulp of huisvesting mis. Toen voormalig minister Schippers de tolken niet meer wilde vergoeden heeft de BPSW ook actie gevoerd tegen haar beleid.
Waarop zou je je de komende tijd met JWS aan willen werken?
Toegang tot sociale grondrechten gaat over het recht op goede zorg, het recht op wonen, het recht op bestaanszekerheid, het recht op onderwijs en het recht op gelijke behandeling. Deze grondrechten hangen nauw met elkaar samen. Het ‘recht op goede gezondheidszorg’ veronderstelt ook toegang tot de andere grondrechten. Lager opgeleiden hebben een beduidend lagere levensverwachting dan hoger opgeleiden. Dus ook gezondheid kan niet alleen als een los verkrijgbaar goed gezien worden. Daarnaast is het misschien ook een aandachtspunt voor het medische perspectief niet te veel te individualiseren. Mensenrechten krijgen pas betekenis in sociaal beleid dat gemaakt wordt in de politieke systeemwereld. Geen toegang tot zorg zonder ziekenhuizen, geen toegang tot onderwijs zonder scholen en geen borging van bestaanszekerheid zonder sociale voorzieningen.
En ik denk ook dat medische en sociale perspectieven complementair zijn en elkaar versterken bij het signaleren en agenderen van onderwerpen waarbij toegang tot sociale grondrechten in het geding is.
Als dit bericht reacties of inspirerende ideeën bij u oproept, horen we dat graag! U kan dit mailen naar info@johannes-wier.nl
